Λειτουργία του θυρεοειδή
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ορμονικός αδένας στα σπονδυλωτά που βρίσκεται στα θηλαστικά στο λαιμό κάτω από το λάρυγγα μπροστά από την τραχεία. Στους ανθρώπους έχει το σχήμα μιας πεταλούδας. Αποτελείται από δύο λοβούς που συνδέονται με μια στενή γέφυρα που ονομάζεται ισθμός.
Η κύρια λειτουργία του θυρεοειδούς είναι η αποθήκευση ιωδίου και η παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών που περιέχουν ιώδιο, τριαιδοθυρονίνη και θυροξίνη, καθώς και η πεπτιδική ορμόνη καλσιτονίνη . Οι θυρεοειδικές ορμόνες που περιέχουν ιώδιο σχηματίζονται από τα ωοθυλακικά επιθηλιακά κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα και παίζουν σημαντικό ρόλο στον ενεργειακό μεταβολισμό, για την ανάπτυξη μεμονωμένων κυττάρων και για ολόκληρο τον οργανισμό.
Η καλσιτονίνη παράγεται από τα παραφολικά ή C κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα. Αναστέλλει την απώλεια οστού ενσωματώνοντας ασβέστιο και φώσφορο στα οστά και αναστέλλοντας τους οστεοκλάστες, οι οποίοι οδηγούν σε μείωση της οστικής ουσίας όταν ενεργοποιείται.
Ο θυρεοειδής αδένας είναι το σημείο εκκίνησης για πολλές ασθένειες οι οποίες, μεταξύ άλλων, μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές του μεταβολισμού ορμόνης και μπορεί να οδηγήσει σε υπο- ή υπερ- λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα ( υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό ).
Ανατομία του ανθρώπινου θυρεοειδή αδένα
Ανατομικά στοιχεία
Ο ανθρώπινος θυρεοειδής αδένας αποτελείται από δύο λοβούς που συνδέονται με μια στενή λωρίδα (ισθμός) . Αυτός ο ισθμός βρίσκεται ακριβώς μπροστά από τον αεραγωγό (τραχεία) κάτω από τον λάρυγγα (στο επίπεδο του στηρίγματος 2ου έως 3ου χόνδρου). Οι δύο λοβοί του θυρεοειδούς τοποθετούνται στις πλευρικές επιφάνειες του σωλήνα, τους περικλείουν και καλύπτονται από συνδετικό ιστό.
Το πολύ μεταβλητό σχήμα του θυρεοειδούς μπορεί καλύτερα να συγκριθεί με το “H”, όπου τα κάτω μέρη των διαμήκων ράβδων είναι κοντά και φαρδιά, ενώ τα άνω μέρη είναι μακρά και στενά και απομακρύνονται ελαφρώς μεταξύ τους.
Ο θυρεοειδής είναι ο μεγαλύτερος ανθρώπινος ενδοκρινής αδένας.
Κατά μέσο όρο, ο θυρεοειδής αδένας ζυγίζει 18-60 g σε ενήλικες και 2-3 g σε νεογέννητα. Οι κανονικές τιμές για το ύψος και το πάχος των λοβών του θυρεοειδούς είναι 3-4 και 1-2 cm, αντίστοιχα. Το πλάτος είναι 7-11 cm.
Όσον αφορά τον όγκο, ένας συνολικός όγκος θυρεοειδούς έως 18 ml στις γυναίκες και έως 25 ml στους άνδρες εξακολουθεί να θεωρείται φυσιολογικός. Το βάρος και το μέγεθος του θυρεοειδούς αδένα ποικίλλουν επίσης εντός του ατόμου. Για παράδειγμα, μικρές εξαρτώμενες από τον κύκλο αλλαγές όγκου είναι δυνατές στις γυναίκες.
Παροχή αίματος
Η παροχή αίματος παρέχεται από την ανώτερη θυρεοειδή αρτηρία από την εξωτερική καρωτιδική αρτηρία και από την κατώτερη θυρεοειδή αρτηρία από τον θυρεοτραχηλικό κορμό της υποκλείδιας αρτηρίας. Περίπου πέντε τοις εκατό των ανθρώπων έχουν μια επιπλέον, μη ζευγαρωμένη θυρεοειδή αρτηρία. Αυτό προκύπτει απευθείας από την αορτική αψίδα και φτάνει στον θυρεοειδή αδένα στον ισθμό ή στον κάτω πόλο του.
Επιπλέον, μικρά αρτηριακά κλαδιά από την εμπρόσθια και την πλευρική επιφάνεια του σωλήνα τροφοδοτούν τον ιστό του θυρεοειδούς με αίμα. Όλα τα μικρά κλαδιά των αρτηριών του θυρεοειδούς αδένα σχηματίζουν ένα δίκτυο μέσα στο όργανο. Αφού το αρτηριακό αίμα περάσει τα θυρεοειδή κύτταρα, συγκεντρώνεται σε μικρές φλέβες που σχηματίζουν ένα δίκτυο κάτω από την κάψουλα του θυρεοειδούς. Η φλεβική εκροή πραγματοποιείται κυρίως μέσω ενός φλεβικού πλέγματος.
Λεμφικά αγγεία
Το υγρό των ιστών ( λέμφος ) που βρίσκονται μεταξύ των κυττάρων του θυρεοειδούς αδένα αποχετεύει σε λεμφαδένες μέσω των λεμφαγγείων . Αυτή η λεμφική αποστράγγιση του θυρεοειδούς αδένα εξασφαλίζεται από ένα καλά αναπτυγμένο σύστημα λεμφικών αγγείων. Υπάρχουν πολλά κλαδιά μεταξύ των επιμέρους λεμφαγγείων και των λεμφαδένων.
Τα λεμφικά αγγεία ουσιαστικά ανοίγουν στους περιφερειακούς λεμφαδένες, οι οποίοι βρίσκονται κυρίως κατά μήκος των μεγάλων φλεβών του λαιμού . Η λέμφος από τον ένα πλευρικό λοβό μπορεί επίσης να φθάσει στους λεμφαδένες του άλλου θυρεοειδούς λοβού μέσω λεμφαδένων μπροστά από τον σωλήνα. Αυτό είναι σημαντικό για τη χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς επειδή τα καρκινικά κύτταρα μπορούν επίσης να εξαπλωθούν μέσω λεμφικών αγγείων.
Ο θυρεοειδής νευρώνεται από νευρικές ίνες του αυτόνομου νευρικού συστήματος . Οι συμπαθητικές ίνες προέρχονται από την superius cervicale γάγγλιο , οι παρασυμπαθητικές ίνες προέρχονται από το πνευμονογαστρικό νεύρο.
Ανάπτυξη
Στη βιολογία, η οντογενετική ανάπτυξη είναι η προέλευση και η ανάπτυξη ενός μεμονωμένου ατόμου. Περιγράφει όλες τις διαδικασίες που οδηγούν από το γονιμοποιημένο ωάριο στο ενήλικο άτομο.
Η δομή του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να εντοπιστεί στο ανθρώπινο έμβρυο περίπου την 24η ημέρα ανάπτυξης. Αναπτύσσεται στο δάπεδο του στόματος ως βλάστηση από το πεπτικό σύστημα. Η βλάστηση, γνωστή ως ο αγωγός θυρεογλωσσός, μεγαλώνει σαν ένας σωλήνας που σχηματίζεται από ένα μόνο στρώμα.
Στο κάτω μέρος του αγωγού υπάρχουν δύο ακόμη εξογκώματα από τα οποία αναδύονται αργότερα οι δύο λοβοί του θυρεοειδούς. Ο ίδιος ο αγωγός συνήθως κλείνει έτσι ώστε ο οριστικός θυρεοειδής αδένας να μην συνδέεται πλέον με το δάπεδο του στόματος. Ο θυρεοειδής αδένας καταλαμβάνει την τελική του θέση μπροστά από τον αγωγό κατά την 7η εβδομάδα του εμβρύου.
Σε περίπου 30% των ανθρώπων, ένα κατάλοιπο του αγωγού του θυρεοειδούς παραμένει ως ο τρίτος, μη ζευγαρωμένος λοβός του θυρεοειδούς , ακόμη και μετά την εμβρυϊκή ανάπτυξη, ως ο πυραμιδικός λοβός. Λιγότερο συχνά οι κύστες μπορούν να αναπτυχθούν από μικρότερα υπόλοιπα μέρη του αγωγού (για παράδειγμα η κύστη Bochdalek ).
Ιστολογική εικόνα του ανθρώπινου θυρεοειδούς
Το πιο εντυπωσιακό δομικό χαρακτηριστικό του θυρεοειδούς ιστού είναι τα μικροσκοπικά κυστίδια, τα οποία ονομάζονται θυρεοειδή θυλάκια. Τα θυλάκια που σχηματίζονται από τα κύτταρα που παράγουν τις θυρεοειδικές ορμόνες Τ 3 και Τ 4 (θυλακιώδη επιθηλιακά κύτταρα, που ονομάζεται επίσης θυρεοκύτταρα).
Τα κύτταρα διατάσσονται σε ένα μόνο στρώμα ( επιθήλιο ) και περικλείουν το εσωτερικό (τον αυλό) θυλάκιο. Σε διατομή, τα θυλάκια έχουν συνήθως στρογγυλό έως οβάλ σχήμα. Η διάμετρος των ωοθυλακίων μπορεί επίσης να ποικίλει ευρέως μέσα σε έναν αδένα (μεταξύ 50 και 200 μm). Μέσα στο ωοθυλάκιο υπάρχει ένα προκαταρκτικό στάδιο των θυρεοειδικών ορμονών, της πρωτεΐνης θυροσφαιρίνης.
Σχηματίζει μια νεφελώδη, υαλώδη, ζελατινώδη έως ιξώδη μάζα που ονομάζεται κολλοειδές. Εκτιμάται ότι οι ορμόνες που περιέχονται στο κολλοειδές είναι επαρκείς για να τροφοδοτήσουν τον οργανισμό ενός υγιούς ατόμου για περίπου τρεις μήνες. Το σχήμα των ωοθυλακίων και η ποσότητα του κολλοειδούς εξαρτώνται από την ηλικία και τη λειτουργική κατάσταση του ιστού. Ένας ενεργοποιημένος θυρεοειδής χαρακτηρίζεται από ψηλά επιθηλιακά κύτταρα και μικρότερα θυλάκια, ενώ μεγάλες ποσότητες κολλοειδούς και επίπεδου επιθηλίου υποδεικνύουν ένα ανενεργό στάδιο των κυττάρων. Αυτή η ανενεργή κατάσταση είναι επίσης γνωστή ως στοίβαξη του αδένα.
Ο θυρεοειδής αδένας περιβάλλεται από μια κάψουλα συνδετικού ιστού από την οποία οι θήκες του συνδετικού ιστού εκτείνονται και χωρίζουν το όργανο σε μεμονωμένους λοβούς. Κάθε λοβός αποτελείται από πολλά θυλάκια. Στα θηλαστικά, τα παραφολικά κύτταρα C βρίσκονται μεταξύ των επιθηλιακών κυττάρων των θυλακίων και της βασικής μεμβράνης τους . Αυτά δεν εκτείνονται στον αυλό του θυλακίου. Ρητιδικές ίνες και πυκνό τριχοειδές δίκτυο ( τριχοειδή αίματος και λεμφαδένων ) σχηματίζονται γύρω από τα θυλάκια.
Το μέγεθος των ωοθυλακίων στο ιστολογικό δείγμα εξαρτάται όχι μόνο από τη λειτουργική κατάσταση, αλλά και από το επίπεδο της τομής μέσω του θυλακίου. Ο χρωματισμός του κολλοειδούς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την περιεκτικότητά του σε νερό. Λόγω της συρρίκνωσης κατά την ιστολογική επεξεργασία, το κολλοειδές δεν φαίνεται να γεμίζει πλήρως το θυλάκιο, αλλά αυτό είναι ένα τεχνούργημα . Τα κύτταρα C μπορούν να αναγνωριστούν με ακρίβεια μόνο με ανοσοϊστοχημεία.
