Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή του παγκρέατος που δεν θεραπεύεται ή βελτιώνεται – επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου και οδηγεί σε μόνιμη βλάβη. Η χρόνια παγκρεατίτιδα βλάπτει τελικά την ικανότητα ενός ασθενούς να αφομοιώσει την τροφή και να παράγει παγκρεατικές ορμόνες.
Οι αναπτυγμένες χώρες έχουν εκτιμήσει ετήσιο ποσοστό επίπτωσης 5-12 / 100.000 ατόμων που θα αναπτύξουν χρόνια παγκρεατίτιδα. Ο επιπολασμός της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι 50 / 100.000 άτομα . Η χρόνια παγκρεατίτιδα αναπτύσσεται συχνά σε ασθενείς ηλικίας 30 έως 40 ετών και είναι πιο συχνή στους άνδρες από τις γυναίκες.
Αιτία και επιβάρυνση της χρόνιας παγκρεατίτιδας
Υπάρχουν άγνωστες αιτίες χρόνιας παγκρεατίτιδας · έχουν αναγνωριστεί διάφοροι παράγοντες πάντως που προκαλούν χρόνια παγκρεατίτιδα:
- Υπερβολική χρήση αλκοόλ
- Αυτοάνοσες καταστάσεις (όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στο σώμα του)
- Γενετικές μεταλλάξεις λόγω κυστικής ίνωσης
- Αποκλεισμένος παγκρεατικός πόρος ή χολικός πόρος
- Οικογενειακή παγκρεατίτιδα (τρέχει στην οικογένεια – με 2 ή περισσότερα άμεσα μέλη της οικογένειας με ιστορικό παγκρεατίτιδας)
Συμπτώματα Χρόνιας Παγκρεατίτιδας
Τα περισσότερα άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα παρουσιάζουν πόνο στο άνω κοιλιακό μέρος, αν και μερικά δεν έχουν καθόλου πόνο. Ο πόνος μπορεί να εξαπλωθεί στην πλάτη, να επιδεινωθεί με το φαγητό ή το ποτό και να γίνει συνεχής και αναπηρία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο κοιλιακός πόνος εξαφανίζεται καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση, αλλά αυτό είναι αρκετά ασυνήθιστο.
Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Ναυτία
- Έμετος
- Απώλεια βάρους
- Διάρροια
- Λιπαρά κόπρανα
Άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα χάνουν συχνά βάρος, ακόμη και όταν η όρεξη και οι διατροφικές τους συνήθειες είναι φυσιολογικές. Η απώλεια βάρους συμβαίνει επειδή το σώμα δεν εκκρίνει αρκετά παγκρεατικά ένζυμα για να αφομοιώσει την τροφή, επομένως τα θρεπτικά συστατικά δεν απορροφώνται κανονικά, οδηγώντας σε υποσιτισμό.
Οι ασθενείς που έχουν χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να έχουν μειωμένη ποιότητα ζωής λόγω πόνου και συχνά απαιτούν εισαγωγή στο νοσοκομείο για θεραπεία συμπτωμάτων.
Εξετάσεις και διάγνωση
Η χρόνια παγκρεατίτιδα διαγιγνώσκεται καλύτερα με εξετάσεις που μπορούν να αξιολογήσουν τη δομή του παγκρέατος μέσω ακτινογραφίας (εξετάσεις ακτινογραφίας). Όπως και με την οξεία παγκρεατίτιδα, ένας γιατρός θα πραγματοποιήσει διεξοδικό ιατρικό ιστορικό και φυσική εξέταση. Οι γιατροί έχουν μια ποικιλία διαγνωστικών εξετάσεων για να διαλέξουν:
Υπερηχογράφημα
Τα ηχητικά κύματα στέλνονται προς το πάγκρεας μέσω μιας φορητής συσκευής που ο τεχνικός γλιστρά πάνω από την κοιλιά. Τα ηχητικά κύματα αναπηδούν από το πάγκρεας, τη χοληδόχο κύστη, το συκώτι και άλλα όργανα και οι ηχώ τους παράγουν ηλεκτρικά ερεθίσματα που δημιουργούν μια εικόνα – που ονομάζεται ηχογράφημα – σε μια οθόνη βίντεο. Εάν οι χολόλιθοι προκαλούν φλεγμονή, τα ηχητικά κύματα θα αναπηδήσουν επίσης, δείχνοντας τη θέση τους.
Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα
Αφού ψεκάσει ένα διάλυμα για να μουδιάσει το λαιμό του ασθενούς, ο γιατρός εισάγει ένα ενδοσκόπιο – έναν λεπτό, εύκαμπτο, φωτισμένο σωλήνα – κάτω από το λαιμό, μέσω του στομάχου και στο λεπτό έντερο. Στη συνέχεια ενεργοποιούν μια προσκόλληση υπερήχων στο ενδοσκόπιο, το οποίο παράγει ηχητικά κύματα για τη δημιουργία οπτικών εικόνων του παγκρέατος και των χοληφόρων πόρων.
Χολαγγειοπαγκρεατογραφία μαγνητικού συντονισμού
Η χολαγειοπαγκρεατογραφία χρησιμοποιεί μαγνητική τομογραφία (MRI), μια μη επεμβατική διαδικασία που παράγει εικόνες διατομής τμημάτων του σώματος. Αφού ναρκωθεί ελαφρώς, ο ασθενής βρίσκεται σε ένα σωλήνα τύπου κυλίνδρου. Ο τεχνικός εγχέει βαφή στις φλέβες του ασθενούς, κάτι που βοηθά στην εμφάνιση του παγκρέατος, της χοληδόχου κύστης και του παγκρέατος και των χοληφόρων πόρων.
Αξονική τομογραφία
Η αξονική τομογραφία είναι μια μη επεμβατική ακτινογραφία που παράγει τρισδιάστατες εικόνες τμημάτων του σώματος. Ο ασθενής βρίσκεται σε ένα τραπέζι που μπαίνει σε μια μηχανή σε σχήμα ντόνατ. Η εξέταση μπορεί να δείξει χολόλιθους και την έκταση της βλάβης στο πάγκρεας.
Περιστασιακά, εξετάσεις αίματος, όπως μια δοκιμή IgG4 για την αξιολόγηση της αυτοάνοσης παγκρεατίτιδας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση της αιτίας της χρόνιας παγκρεατίτιδας. Ωστόσο, οι εξετάσεις αίματος δεν χρησιμοποιούνται συνήθως για τη διάγνωση της χρόνιας παγκρεατίτιδας.
Διαχείριση του πόνου
Σημαντικός πόνος που σχετίζεται με χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να μειώσει σοβαρά την ποιότητα ζωής ενός ασθενούς. Είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η χρόνια παγκρεατίτιδα μόλις διαγνωστεί, διότι τα επανειλημμένα επεισόδια φλεγμονής μπορούν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμη βλάβη και η ανακούφιση από τον πόνο γίνεται πολύ λιγότερο αποτελεσματική.
Η ανακούφιση από τον πόνο μπορεί να επιτευχθεί με φαρμακευτική αγωγή, συχνά χρησιμοποιώντας την προσέγγιση 3 βημάτων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την ανακούφιση από τον πόνο:
- Η φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο ξεκινά με μη οπιοειδή (όπως ακεταμινοφαίνη, ιβουπροφαίνη ή και τα δύο).
- Εάν τα μη οπιοειδή δεν ανακουφίζουν τον πόνο, χορηγούνται ήπια οπιοειδή (όπως η κωδεΐνη).
- Εάν τα ήπια οπιοειδή δεν ανακουφίζουν τον πόνο, χορηγούνται ισχυρά οπιοειδή (όπως η μορφίνη).
Πολλοί ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα λαμβάνουν αντιοξειδωτικά με το φάρμακο για τον πόνο τους, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην ανακούφιση του πόνου. Υπάρχουν και άλλες επιλογές για την ανακούφιση του πόνου, όπως ένα μπλοκ κοιλιακού πλέγματος, το οποίο μπορεί να παρέχει μια άλλη επιλογή για σημαντική ανακούφιση από τον πόνο. Το μπλοκ του κοιλιακού πλέγματος επιτυγχάνεται μέσω ένεσης και εμποδίζει τα νεύρα που ταξιδεύουν από το πάγκρεας να αναφέρουν σήματα πόνου πίσω στον εγκέφαλο.
Εάν υπάρχει στένωση του παγκρεατικού πόρου, η τοποθέτηση ενός πλαστικού σωλήνα που ονομάζεται stent στον αγωγό μπορεί να είναι χρήσιμη για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του πόνου.
Θεραπείες της χρόνιας παγκρεατίτιδας
Περιορισμένος χρήση ενδοσκοπικής οπισθοδρομικής χολαγγειοπαγκρεατογραφίας
Μια εξέταση ενδοσκοπικής οπισθοδρομικής χολαγγειοπαγκρεατογραφίας, στην οποία τοποθετείται ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο στο έντερο και ένας καθετήρας χρησιμοποιείται για την έγχυση χρωστικής στο πάγκρεας, δεν πρέπει γενικά να χρησιμοποιείται σε χρόνια παγκρεατίτιδα και δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται για τη διάγνωση χρόνιας παγκρεατίτιδας, επειδή η έγχυση χρώματος στο πάγκρεας μπορεί να προκαλέσει παγκρεατίτιδα.
Χειρουργική επέμβαση
Όταν η ιατρική θεραπεία δεν παρέχει ανακούφιση σε ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα, η χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι μια επιλογή.
Διαδικασία Puestow
Μπορεί να οδηγήσει σε ανακούφιση από τον πόνο σε έως και 80% των ασθενών.
Διαδικασία Whipple
Μια άλλη χειρουργική επέμβαση, η οποία μπορεί να απομακρύνει τη φλεγμονή και τους όγκους στο κεφάλι του παγκρέατος, είναι η κλασική διαδικασία Whipple. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία αφαιρεί πολύ σημαντικό ιστό και μπορεί να σχετίζεται με επιπλοκές όπως αυξημένος κίνδυνος θανάτου.
Όταν είναι δυνατόν, πραγματοποιούνται τροποποιημένες διαδικασίες Whipple για εξοικονόμηση περισσότερου ιστού σε σύγκριση με την κλασική διαδικασία Whipple και μπορεί να είναι επιτυχής για την ανακούφιση από τον πόνο και την επιστροφή στην καθημερινή δραστηριότητα.
Διαδικασία TP-IAT
Για κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς των οποίων ο πόνος παραμένει δυνατός παρά τις τυπικές ιατρικές και χειρουργικές προσεγγίσεις, η ολική παγκρεατεκτομή με αυτόματη μεταμόσχευση νησίδας (TP-IAT) – ενώ δεν είναι πανάκεια – αποδίδει σημαντική ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Αντιοξειδωτικές θεραπείες
Βασικά και κλινικά στοιχεία δείχνουν ότι η ανάπτυξη τόσο της οξείας παγκρεατίτιδας όσο και της χρόνιας παγκρεατίτιδας μπορεί να σχετίζεται με οξειδωτικό στρες. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι δείκτες δραστηριότητας ελεύθερων ριζών και οξειδωτικού στρες είναι υψηλότεροι στο αίμα και στο δωδεκαδάκτυλο των ασθενών με παγκρεατίτιδα.
Με βάση αυτά τα ευρήματα, η ιδέα της χρήσης αντιοξειδωτικών θεραπειών στη διαχείριση τόσο της οξείας παγκρεατίτιδας όσο και της χρόνιας παγκρεατίτιδας ως συμπλήρωμα και συμπληρωματική σε συνδυασμό με την παραδοσιακή θεραπεία είναι λογική.
Στην πράξη, ωστόσο, η συνολική αποτελεσματικότητα των αντιοξειδωτικών δεν είναι γνωστή και το καλύτερο μείγμα παραγόντων και δόσεων δεν είναι σαφές. Επί του παρόντος, μια εξέταση ενός μείγματος αντιοξειδωτικών που περιέχουν βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, σελήνιο και μεθειονίνη είναι λογική ως ένα συστατικό της συνολικής ιατρικής διαχείρισης.
Συνοψίζοντας, δεν υπάρχει σαφής συναίνεση σχετικά με τη δοσολογία, τη διάρκεια της θεραπείας και, τελικά, τα οφέλη της αντιοξειδωτικής θεραπείας στη διαχείριση της οξείας παγκρεατίτιδας ή της χρόνιας παγκρεατίτιδας. Απαιτούνται περαιτέρω καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για τον προσδιορισμό του κατάλληλου συνδυασμού παραγόντων, του χρόνου έναρξης και της διάρκειας της θεραπείας.
Διμερής θωρακοσκοπική σπλαχνικοτεκτομή
Αυτή είναι μια επιλογή για χρόνιο πόνο, αλλά δεν είναι ευρέως διαθέσιμη. Είναι η χειρουργική εκτομή του ενός ή περισσότερων από τα σπλάχνα νεύρων για τη θεραπεία της δυσεπίλυτο πόνου. Συνήθως εκτελείται από έναν χειρουργό θώρακα όταν γίνεται.
Συμπληρωματικές θεραπείες χρόνιας παγκρεατίτιδας
Εναλλακτικές θεραπείες είναι εκείνες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζί με ιατρική περίθαλψη για να βοηθήσουν τον ασθενή να αισθανθεί καλύτερα. Κανείς δεν πρέπει να ξεκινήσει μια εναλλακτική θεραπεία χωρίς να μιλήσει με τον γιατρό του.
Γιόγκα
Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα που ασκούν γιόγκα κάθε δύο εβδομάδες μπορούν να παρουσιάσουν βελτίωση στη συνολική ποιότητα ζωής, συμπτώματα άγχους, αλλαγές στη διάθεση, εξάρτηση από το αλκοόλ και όρεξη.
Θεραπεία μασάζ
Η θεραπεία μασάζ περιλαμβάνει αφή και διάφορες τεχνικές χαϊδεύοντας ή ζυμώνοντας τους μυς του σώματος. Μπορεί να περιλαμβάνει μέρος του σώματος ή να είναι μασάζ πλήρους σώματος. Το μασάζ μπορεί να γίνει πάνω από τα ρούχα κάποιου ή στο εκτεθειμένο δέρμα. Μπορεί να εκτελεστεί σε εξειδικευμένες καρέκλες ή σε ένα τραπέζι. Η θεραπεία μασάζ πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από εξουσιοδοτημένο θεραπευτή μασάζ.
Το μασάζ χρησιμοποιείται για τη δυσφορία των μυών και των οστών. βελτίωση της κυκλοφορίας μείωση της διόγκωσης χαλάρωση; και τον έλεγχο του πόνου.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπλήρωμα άλλων θεραπειών και ως μειωτής του στρες. Μελέτες έχουν δείξει ότι το μασάζ μπορεί να βελτιώσει την απόκριση χαλάρωσης και τη γενική αίσθηση ευεξίας.
Θεραπευτική αφή
Η θεραπευτική αφή είναι μια διαδικασία ανταλλαγής ενέργειας, στην οποία ο ασκούμενος χρησιμοποιεί τα χέρια ως επίκεντρο για να βοηθήσει τη διαδικασία επούλωσης. Βασίζεται στην ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι μια μορφή ενέργειας. Όταν είμαστε υγιείς, η ενέργεια ρέει ελεύθερα και είναι ισορροπημένη. Η ασθένεια πιστεύεται ότι αντικατοπτρίζει μια ανισορροπία ή διαταραχή της ροής ενέργειας.
Η θεραπευτική αγωγή αφής μπορεί να κυμαίνεται από 5 έως 30 λεπτά, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Οι ακριβείς μέθοδοι ποικίλλουν μεταξύ των ασκούμενων, αλλά γενικά θα κρατήσουν τα χέρια τους 2 έως 4 ίντσες μακριά από το πλήρως ντυμένο σώμα του ασθενούς, μετακινώντας τα από το κεφάλι έως τα δάχτυλα και πάνω από το μέτωπο και την πλάτη.
Η έρευνα έχει δείξει ότι το θεραπευτικό άγγιγμα προάγει τη χαλάρωση και την αίσθηση άνεσης και ευεξίας. Η έρευνα έχει επίσης δείξει ότι η θεραπευτική αφή είναι αποτελεσματική στη μείωση του άγχους και στην αλλαγή της αντίληψης του πόνου.
Φυσική άσκηση
Η σωματική άσκηση βελτιώνει τη συνολική λειτουργία του σώματος και την ποιότητα ζωής. Η άσκηση μπορεί να μειώσει το άγχος, τον πόνο, τη ναυτία, την κόπωση και την κατάθλιψη. Η τακτική άσκηση επηρεάζει την ορμονική ισορροπία καθώς και τα περισσότερα από τα συστήματα του σώματος. Η τακτική συμμετοχή στη σωματική δραστηριότητα αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και διατηρεί αυξημένο καρδιακό ρυθμό για ένα χρονικό διάστημα.
Ανάλογα με τη φυσική σας κατάσταση και μετά από τη συμβουλή του γιατρού σας, μπορείτε να αρχίσετε να περπατάτε 5 έως 10 λεπτά δύο φορές την ημέρα, με στόχο την αύξηση της δραστηριότητας σε 45 λεπτά τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα. Είναι σημαντικό ο χρόνος άσκησής σας να μην διακόπτεται. Αυτή είναι η ώρα για τον εαυτό σας. Εάν δεν μπορείτε να περπατήσετε, υπάρχουν άλλοι τρόποι άσκησης (π.χ. τέντωμα, ισομετρικές ασκήσεις).
Διαλογισμός
Ο διαλογισμός ή η χαλάρωση ενθαρρύνει μια κατάσταση ελευθερίας από άγχος, ένταση και αγωνία. Μια κατάσταση χαλάρωσης μπορεί να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους, όπως διαφραγματική αναπνοή, προοδευτική χαλάρωση των μυών, επαναλαμβανόμενη επιβεβαίωση, προσευχή, γιόγκα ή καθοδηγούμενες / οπτικές εικόνες.
Όταν ασκείται τακτικά, ο διαλογισμός μπορεί να βελτιώσει τον ύπνο, τη συγκέντρωση και την ικανότητα αντιμετώπισης του στρες. Μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του πόνου, της ναυτίας και του άγχους. Μπορείτε να βρείτε δωρεάν ταινίες και φυλλάδια για διαλογισμό σε βιβλιοθήκες και υλικά χαμηλού κόστους στα καταστήματα. Μπορείτε επίσης να επιλέξετε να παρακολουθήσετε ομάδες εργασίας. Μόλις μάθετε την τεχνική, ο διαλογισμός μπορεί να ασκηθεί χωρίς κόστος.
Γέλιο
Η επιστήμη ρίχνει μια πιο προσεκτική ματιά στα αποτελέσματα του «θαυμαστού» γέλιου, δηλαδή, το γέλιο που προκαλείται από την ευτυχία και όχι το γέλιο που είναι αποτέλεσμα συναισθημάτων όπως η αμηχανία και το άγχος. Ενώ είναι εύκολο να δούμε πώς το γέλιο μπορεί να ενισχύσει τη διάθεση κάποιου, πολλοί ερευνητές βρίσκουν αποδείξεις ότι το θαυμάσιο γέλιο μπορεί πράγματι να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να αποσαφηνιστούν οι θετικές πτυχές του γέλιου.
Βελονισμός
Ο όρος βελονισμός περιγράφει ένα σύνολο διαδικασιών που περιλαμβάνουν διέγερση ανατομικών σημείων στο σώμα με μια ποικιλία τεχνικών. Οι πρακτικές βελονισμού ενσωματώνουν ιατρικές παραδόσεις από την Κίνα, την Ιαπωνία, την Κορέα και άλλες χώρες. Η τεχνική βελονισμού που έχει μελετηθεί περισσότερο επιστημονικά περιλαμβάνει τη διείσδυση στο δέρμα με λεπτές, συμπαγείς, μεταλλικές βελόνες που χειρίζονται τα χέρια ή με ηλεκτρική διέγερση.
