Ένας λεμφαδένας είναι ένα όργανο σε σχήμα νεφρού του λεμφικού συστήματος. Ένας μεγάλος αριθμός λεμφαδένων συνδέεται σε όλο το σώμα με τα λεμφικά αγγεία. Είναι σημαντικές τοποθεσίες λεμφοκυττάρων που περιλαμβάνουν Β και Τ κύτταρα. Οι λεμφαδένες είναι σημαντικοί για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος , ενεργώντας ως φίλτρα για ξένα σωματίδια συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών κυττάρων, αλλά δεν έχουν καμία λειτουργία αποτοξίνωσης.
Στο λεμφικό σύστημα ένας λεμφαδένας είναι ένα δευτερεύον λεμφοειδές όργανο. Ένας λεμφαδένας περικλείεται σε μια ινώδη κάψουλα και αποτελείται από έναν εξωτερικό φλοιό και έναν εσωτερικό μυελό.
Οι λεμφαδένες φλεγμονώνονται ή διευρύνονται σε διάφορες ασθένειες, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται από τετριμμένες λοιμώξεις του λαιμού έως καρκίνους που απειλούν τη ζωή. Η κατάσταση των λεμφαδένων είναι πολύ σημαντική στη σταδιοποίηση του καρκίνου, η οποία αποφασίζει τη θεραπεία που θα χρησιμοποιηθεί και καθορίζει την πρόγνωση.
Η λεμφαδενοπάθεια αναφέρεται σε αδένες που διογκώνονται. Όταν φλεγμονή ή διευρυνθεί, οι λεμφαδένες μπορεί να είναι σκληροί ή μαλακοί.
Οι λεμφαδένες υπάρχουν σε όλο το σώμα, είναι πιο συγκεντρωμένοι κοντά και μέσα στον κορμό και χωρίζονται σε ομάδες. Υπάρχουν περίπου 450 λεμφαδένες στους ενήλικες. Μερικοί λεμφαδένες μπορούν να γίνουν αισθητοί όταν διευρυνθούν (και περιστασιακά ακόμα και αν δεν είναι διευρυμένοι), όπως:
- οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες κάτω από το βραχίονα,
- οι αυχενικοί λεμφαδένες της κεφαλής και του λαιμού και
- οι βουβωνικοί λεμφαδένες κοντά στην πτυχή της βουβωνικής χώρας.
Οι περισσότεροι λεμφαδένες βρίσκονται εντός του κορμού που γειτνιάζει με άλλες κύριες δομές του σώματος – όπως οι παρααορτικοί λεμφαδένες και οι τραχειοβρογχικοί λεμφαδένες. Τα λεμφικά συστήματα αποχέτευσης διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ακόμη και ασύμμετρα σε κάθε πλευρά του ίδιου σώματος.
Λειτουργία των λεμφαδένων
Η κύρια λειτουργία των λεμφαδένων είναι το φιλτράρισμα της λέμφου για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της μόλυνσης. Για να γίνει αυτό, οι λεμφαδένες περιέχουν λεμφοκύτταρα, έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων, ο οποίος περιλαμβάνει Β κύτταρα και Τ κύτταρα . Αυτά κυκλοφορούν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και εισέρχονται και κατοικούν στους λεμφαδένες.
Τα Β κύτταρα παράγουν αντισώματα. Κάθε αντίσωμα έχει έναν μόνο προκαθορισμένο στόχο, ένα αντιγόνο, στο οποίο μπορεί να δεσμευτεί. Αυτά κυκλοφορούν σε όλη την κυκλοφορία του αίματος και εάν εντοπίσουν αυτόν τον στόχο, τα αντισώματα συνδέονται με αυτό και διεγείρουν μια ανοσοαπόκριση. Κάθε Β κύτταρο παράγει διαφορετικά αντισώματα και αυτή η διαδικασία οδηγείται σε λεμφαδένες.
Τα Β κύτταρα εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος ως κύτταρα που παράγονται στο μυελό των οστών . Αφού εισέλθουν σε έναν λεμφαδένα, εισέρχονται στη συνέχεια σε ένα λεμφοειδές θυλάκιο, όπου πολλαπλασιάζονται και διαιρούνται, το καθένα παράγοντας ένα διαφορετικό αντίσωμα. Εάν ένα κύτταρο διεγερθεί, θα συνεχίσει να παράγει περισσότερα αντισώματα (ένα κύτταρο πλάσματος ) ή θα λειτουργήσει ως κύτταρο μνήμης για να βοηθήσει το σώμα να καταπολεμήσει μελλοντικές μολύνσεις. Εάν ένα κύτταρο δεν διεγερθεί, θα υποβληθεί σε απόπτωση και θα πεθάνει.
Η λέμφη υπάρχει σε όλο το σώμα και κυκλοφορεί μέσω λεμφικών αγγείων. Αυτά αποστραγγίζονται από και προς λεμφαδένες – τα προσβεβλημένα αγγεία αποστραγγίζονται σε κόμβους και τα αναβράζοντα αγγεία από κόμβους. Όταν το λεμφικό υγρό εισέρχεται σε έναν κόμβο, αποστραγγίζεται στον κόμβο ακριβώς κάτω από την κάψουλα σε ένα χώρο που ονομάζεται υποκαψουλικός κόλπος. Ο υποκαψουλικός κόλπος στραγγίζεται τελικά σε μυελικούς κόλπους.
Καρκίνος και λεμφαδένες
Οι λεμφαδένες μπορούν να επηρεαστούν τόσο από τους πρωτογενείς καρκίνους του λεμφικού ιστού όσο και από τους δευτερογενείς καρκίνους που επηρεάζουν άλλα μέρη του σώματος. Οι πρωτογενείς καρκίνοι του λεμφικού ιστού ονομάζονται λεμφώματα και περιλαμβάνουν λέμφωμα Hodgkin και λέμφωμα μη-Hodgkin.
Ο καρκίνος των λεμφαδένων μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων από ανώδυνο μακροχρόνιο οίδημα που αναπτύσσεται αργά έως ξαφνική, ταχεία διεύρυνση για ημέρες ή εβδομάδες, με συμπτώματα ανάλογα με τον βαθμό του όγκου. Τα περισσότερα λεμφώματα είναι όγκοι Β-κυττάρων. Το λέμφωμα αντιμετωπίζεται από αιματολόγους και ογκολόγους.
Ο τοπικός καρκίνος σε πολλά μέρη του σώματος μπορεί να προκαλέσει μεγέθυνση των λεμφαδένων λόγω των καρκινικών κυττάρων που έχουν μετασταθεί στον κόμβο. Η εμπλοκή λεμφαδένα είναι συχνά ένα βασικό μέρος στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου. Ως μέρος των ερευνών ή της επεξεργασίας για καρκίνο, οι λεμφαδένες μπορεί να απεικονιστούν ή ακόμα και να αφαιρεθούν χειρουργικά. Το εάν επηρεάζονται οι λεμφαδένες θα επηρεάσει το στάδιο του καρκίνου και τη συνολική θεραπεία και πρόγνωση.
Λεμφοίδημα
Το λεμφοίδημα είναι η κατάσταση διόγκωσης ( οίδημα ) ιστού που σχετίζεται με ανεπαρκή κάθαρση από το λεμφικό σύστημα. Μπορεί να είναι συγγενές ως αποτέλεσμα συνήθως ανεπτυγμένων ή απουσιών λεμφαδένων και είναι γνωστό ως πρωτογενές λεμφοίδημα.
Το δευτερογενές λεμφοίδημα συνήθως προκύπτει από την αφαίρεση των λεμφαδένων κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης καρκίνου του μαστού ή από άλλες επιβλαβείς θεραπείες όπως η ακτινοβολία. Μπορεί επίσης να προκληθεί από ορισμένες παρασιτικές λοιμώξεις. Οι προσβεβλημένοι ιστοί διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο μόλυνσης.
Η διαχείριση του λεμφοιδήματος μπορεί να περιλαμβάνει συμβουλές για απώλεια βάρους, άσκηση, διατήρηση του προσβεβλημένου άκρου υγρό και συμπίεση της πληγείσας περιοχής. Μερικές φορές εξετάζεται επίσης η χειρουργική αντιμετώπιση.
